Çöldeki yaşam koşulları tek bir kelimeyle özetlenebilir: aşırı. Buradaki her şey aşırılıklarla dolu. Bazı şeyler neredeyse yokken, bazıları ise çarpıcı derecede bol. Ancak çöl sakinleri için en büyük zorluk nem eksikliği. Yıllık yağış miktarı 200 mm'yi geçmiyor. Aylarca kavurucu güneş her gün havayı ve toprağı kavuruyor, ancak gökyüzünden tek bir damla yağmur bile düşmüyor.
Çöl, bol güneş ve sıcaklık sunar. Tipik çöl sıcaklıkları 50°C civarındadır. Bazı bölgelerde 60°C'ye ulaşır. Bu sıcaklıkta, yer yüzeyi kavurucu hale gelir ve yer yer 90°C'ye ulaşır.
Bu "cehennem" koşulları, birçok bitkinin hayatta kalma şansını ortadan kaldırıyor. Yılda sadece birkaç ay. Çölde açık yeşil bir halı görebilirsinizBu, kısa yağmur mevsimi boyunca gerçekleşir. Hava değişimi ve yeşilliğin ortaya çıkışı, tüm böcekler, sürüngenler, kuşlar ve memeliler için bir canlanma dönemidir. Bu dönemde yavrular doğar, yumurtalar bırakılır ve yuvalar inşa edilir. Çöl yaşamla dolar.
Ev her zaman iyidir
Peki hayvanlar yılın geri kalanında nasıl hayatta kalıyor? Bu kadar sıcak ve kurak bir ortama uyum sağlamak gerçekten mümkün mü? Çölde hangi hayvanlar yaşıyor ve nasıl?
Çölde sadece en kurnazlar yaşar. Buraya uyum sağlayamazsınız; sadece hayatta kalmayı öğrenebilirsiniz. Böylesine zorlu ve düşmanca bir ortamda yaşayan her insanın hayatta kalmak için kendine özgü yöntemleri vardır. Birçok hayvan ve böcek... gececi bir yaşam tarzına geçtiÇöl fareleri, böcekler, kum boaları ve kertenkeleler günlerini rahat bir sıcaklığa sahip çok derin yuvalarda sessizce saklanarak geçirirler. Ancak geceleri, çöl sıcaklığı önemli ölçüde değiştiğinde, artık güneş çarpması riski olmadan yuvalarından çıkarlar.
Ancak tüm çöl hayvanları, bir inin serinliğinde bütün gün güneşlenemez. Gündüz hayvanları, güneş cehennem azabına dönüşmeden çok erken uyanırlar. Yiyecek bulmak, üremek, yavrularını beslemek, yırtıcılardan kaçmak ve çok daha fazlası için sadece birkaç saatleri vardır. Sabah vakitleri sona erdiğindeArtık güneş doğmuş ve toprağı ısıtmaya başlamış olacak. Bir saat içinde yüzey alev alev yanan bir tavaya benzeyecek. O zamana kadar, tüm gündüz sakinleri serin bir sığınak bulmalı.
Kertenkeleler kemirgen yuvalarına sığınır veya kumun içine girerler. Memeliler ve kuşlar yalnızca çalılar ve kayaların gölgesinde kalabilirler. Küçük kuşlar yuvalarını, altın kartal veya kuzgun gibi daha büyük kuşların yuvalarının altına kurarlar. Bu "komşuluk" onlara gölge ve serinlik sağlar.
Binlerce kilometre boyunca uzanan tamamen kurak bir alanda herkes nemi bulmayı öğrendi:
- Kuşlar, her seferinde onlarca kilometre uçmak zorunda olmalarına rağmen su birikintisine uçarlar.
- Bu kadar uzun ve uzak mesafeli hareketler yapamayan diğer hayvanlar, sukulent bitkilerden nem sağlarlar.
- Yırtıcı hayvanların kurbanlarının vücutlarında yeterli miktarda nem bulunur.
- Jerboa, su olmadan da yaşayabiliyor, böceklerle besleniyor ve vücutlarından nem alıyor.
- Ayrıca her canlı fizyolojik olarak suyun son derece tasarruflu kullanımına uyum sağlamıştır.
Her birinin kendine göre bir becerisi var mı?
- Kayan kumda yol almak kolay bir iş değildir. Diğer birçok kertenkele gibi, ağsı kertenkelenin de ayaklarında fırça gibi duran pullar bulunur. Bu pedler, kumda koşarken destek sağlar. Yakından bakıldığında, ağsı kertenkelenin ayakları boynuzsu pullarla kaplıdır.
- Arap tavşanının pençeleri kalın tüylerle kaplıdır. Kum tepecikleri üzerinde yıldırım hızıyla ilerler, asla kuma batmaz.
- Devenin ayaklarının düz ve geniş tabanları, onun adeta "kum denizinde yüzmesini" sağlar. Çölün bu ağır gemisi, normal şartlar altında, dar toynakları kuma gömülmüş hafif ve hareketli bir attan bile daha hızlı koşar.
- Afrika kuyruklu engereği, adi engerekten kolayca ayırt edilebilir. Çöl kumu, yılanı ileriye doğru değil, yanlara doğru hareket etmeye zorlar. Bu hareket, yılanın kuma saplanmaktan kurtulmasını ve hızlı avını yakalamasını sağlar.
Sürüngenler
Kum gergedanı, her türlü avcı için zorlu bir avdır. Olumsuz ortamı kendi lehine kullanmayı öğrenmiştir. Sürekli takip edildiğini görünce, bir kertenkele kumun üzerinde uzanıyor, tüm vücudunu titreterek kelimenin tam anlamıyla bir saniyede kum tabakasının altına "batarak" kaybolur ve yırtıcıları şaşkına çevirir.
Kum yuvarlak başlı yılanın akrabası olan uzun kulaklı yuvarlak başlı yılan da benzer şekilde avcılardan saklanır. Ancak başı yüzeyin üzerinde kalır ve avcıların onu bulmasını sağlar. Ardından aktif bir savunma başlatır. Kertenkelenin ağzının köşelerindeki kıvrımlar düzelir ve kanla dolarAğız, gerçekte olduğundan üç kat daha büyük görünüyor. Fotoğraf, bu görünüşte zararsız kertenkelenin ne kadar korkunç göründüğünü gösteriyor. Aşırı durumlarda, kertenkele saldırganını keskin dişleriyle ısırır.
Çöl kertenkelelerinin en büyüğü olan monitör kertenkelesi, iki metreden derin oyuklarda saklanır. 1,5 metre uzunluğundaki bu pullu yaratık, hem yılanları hem de kendi türlerini yer.
Perdeli ayaklı geko, parmakları arasında perde geliştirerek diğer birçok geko türünü geride bırakmıştır. Ve bu çölde bir nehir belirirse olmazBu adaptasyon, onun kum tepeleri üzerinde diğerlerinden daha hızlı manevra yapmasını sağlar.
En kurnaz kertenkelelerden biri de moloch'tur. Nemi emen bir deri geliştirmiştir. Yağmurdan sonra bu kertenkelenin ağırlığı iki katından fazla artar. Biriken nem daha sonra yavaş yavaş serbest kalır.
Dikenli kuyruklu yarasaların da benzer bir hayatta kalma mekanizması vardır. Vücutlarında su depolayan özel keseler bulunur. Özellikle zor zamanlarda dikenli kuyruklu yarasalar bu kaynağı kullanırBu kertenkeleler, tehdit altında olduklarında ölümcül bir topuz olarak kullandıkları dikenli kuyruklarından dolayı bu ismi almışlardır.
Ok yılanı, inanılmaz saldırı hızıyla öne çıkar. Avına saldırırken yılan, yaydan fırlayan bir ok gibi uzanır ve fırlar. Okun ucu zehirlidir. Avının hayatta kalma şansı çok düşüktür. Ancak bu yılan, insanlar veya daha büyük hayvanlar için herhangi bir tehdit oluşturmaz.
Karanlık çökerken, kum yılanı avını aramak için dışarı çıkar. Gözleri, başının en üst kısmında bulunur. kumda "pusu kurmasına" izin veriyorKurbanlarını vücuduyla boğarak bir kıvrım oluşturur. En sevdiği yiyecek, gün boyunca kumda huzur içinde uyuyan küçük hayvanlardır.
Böcekler
Çöllerdeki başlıca böcekler böceklerdir. Ekinlerin başlıca zararlıları olan kara böcekler geceleri aktiftir. Uçamazlar ama kumda rahat ve hızlı koşabilirler.Çöl, büyüleyici böcekler açısından da zengindir. Kar böcekleri adı verilen büyük beyaz böcekler, geceleri el fenerinin ışığına üşüşürler. Siyah ve yeşilimsi altın renginde, güzel renkli mücevher böcekleri ise çalılıklarda yaşar.
Karıncalar yuvalarını yer altına yaparlar ve yuvanın sadece girişi görünür. Tropik kuşlar ise uzun bacakları üzerinde ileri geri koştururlar.
Böylesi koşullarda bile, kan emici böceklerden kaçış yok. Gündüzleri yuvalarında saklanıyorlar ve alacakaranlık çöktüğünde, sıcakkanlı hayvanları aramaya çıkmakEn çok kemirgenleri rahatsız ederler.
Memeliler
Bu bölgenin başlıca temsilcileri çöl fareleri ve çöl fareleridir. Çöl farelerinin hareketli bir yaşamı vardır: delikleri sürekli olarak kertenkeleler, yılanlar ve böcekler tarafından işgal ediliyorÇöl fareleri koloniler halinde yaşarlar. Bu kemirgenler çoğu yırtıcı hayvanın besin kaynağıdır.
Çöl fareleri yuvalarından yalnızca geceleri çıkarlar. Büyük gözleri ve kulakları, son derece gelişmiş bir görme ve işitme duyusuna işaret eder. Uzun arka bacakları ve kuyrukları, alacakaranlık çöl kumlarında hızlı ve çevik bir şekilde sıçramalarını sağlar. Çöl fareleri ve çöl fareleri olmadan, çöl yırtıcılarının çoğu hayatta kalamazdı.
Daha büyük hayvanları bulup görmek o kadar kolay değildir. Karakulaklar, guatrlı ceylanlar ve diğer ceylanlar bu koşullarda yaşarlar.
Kuşlar
İlk bakışta kuşların bu elverişsiz bölgeden tamamen uzak durduğu düşünülebilir. Ancak burada beyaz kanatlı ağaçkakanlar, baykuşlar ve serçelerle de karşılaşabilirsiniz.
Alakarga, hayvanlar için bir tehlike sinyali görevi görür: Bir yırtıcıyı gördüklerinde, o bölgede uçarlar ve tanıdık bir saksağanı anımsatan yüksek sesle gevezelik ediyorlarÇöl serçeleri ve saksaul alakarga türleri susuzluğa uyum sağlamış olup, su kaynaklarına uçmazlar ve çölün derinliklerinde yaşarlar.
Kum keklikleri genellikle su birikintisine uçar ve göğüs tüylerini dikkatlice ıslatırlar. Yuvaya vardıklarında, tüylerinde kalan suyla yavrularını beslerler.
Çöl görkemli ve gizemlidir. İnsanlar henüz bu görünüşte çetin yerlerin zengin doğal kaynaklarını keşfedip oraya yerleşmeyi başaramadılar. Birçok hayvan henüz incelenmedi. Kim bilir, belki de bu daha iyidir?
