Fareler: sevimli yaratıklar mı yoksa insan ırkının yok edicileri mi?

Fareler küçük ama zararsız yaratıklar değillerdir. Köylerde ve kasabalarda pek sevilmezler çünkü tahıl hasadını mahvederler: Bir ahıra girerlerse, bazı ürünler kolayca çöpe atılabilir. Ayrıca veba da dahil olmak üzere tehlikeli hastalıklar da taşırlar. Orta Çağ'da Avrupa, fareler yüzünden bu hastalıktan muzdaripti.

Fareler neye benzer, nasıl beslenir ve nasıl ürerler?

Bu otçullar, yetişkin bir insanın avuç içi büyüklüğündedir. Gri kürkleri, küçük bir ağızları, siyah gözleri, bıyıkları, keskin pençeleri ve dişleri vardır. Uzun ve ince kuyrukları ince pullarla veya zar zor fark edilebilen tüylerle kaplıdır. Tamamen tüysüzdürler. Vücutlarındaki tüyler kısa ve yumuşaktır. Ağırlıkları 20-30 gramdır. Hafif bir iskeletleri, ancak hareketli ve esnek bir vücutları vardır. Ön bacaklar arka bacaklardan daha kısadır, bu da farelerin yiyecek tutarken hızlı koşmalarına ve oturmalarına olanak tanır. Arka bacaklardaki beş parmak bu pozisyonda iyi bir destek sağlar.

Pençelerin yapısı ilginçtir: Ön pençelerin keskin pençeli dört parmağı, arka pençelerin ise beş parmağı vardır.

Fareler, sıcak aylarda doğada ve yıl boyunca insan yuvalarında ürerler. Bir yavru beş ila dokuz bireyden oluşabilir. Gebelik üç ila dört hafta sürer. Dişiler doğumdan sonra bir ay içinde, erkekler ise bir buçuk ay içinde cinsel olgunluğa ulaşır. Fareler ortalama iki yıl yaşarlar.

Gececildirler, karanlıkta iyi görürler ve uzun bıyıkları ve keskin koku alma duyuları sayesinde yön bulurlar. İşte kemirgenlerin uzun ağızlarının olmasının nedeni de budur. Fareler etrafta bulunan her şeyi yerler: sabun, mum, tutkal, mobilya döşemeleri, tahta ve daha fazlası. Elbette tahıl ve peynirden hoşlanırlar. Beslenmeleri tamamen yaşam alanlarına bağlıdır. Doğada ormanlarda, tarlalarda, çöllerde, şehirlerde, bodrumlarda ve duvar aralarında yaşarlar.

Farelerin ön ayaklarındaki dört parmak, yiyecekleri sıkıca tutmaya yeter.

Fare türleri

Birçok kişi farelerin çok az türü olduğunu düşünür ama bu doğru değildir.

Bebek fare

Bu ismi alması tesadüf değil, çünkü en küçük memelilerden biri. Yetişkin bir bireyin uzunluğu 11-13 cm'ye ulaşır ve bunun yarısı kuyruktur. Ağırlığı ise 16 gramı geçmez.

Küçük fare Avrupa ve Asya'da yaşıyor.

Kemirgen, parlak kırmızımsı rengi, basık burnu ve kafasına sıkıca bastırılmış kısa kulaklarıyla kolayca tanınır. Yavrular nehir ve göllerin yakınlarındaki çayır ve ormanlara, tahıl tarlalarına ve pirinç tarlalarına yerleşirler. Nehirler boyunca yoğun bir şekilde seyahat ederler ve 2.200 metreye kadar yüksekliklere dağlara tırmanırlar. Evlerin yakınında olmadıkları veya hayvanların küçük sürüler halinde toplandıkları kış ayları dışında fark edilmeleri zordur. Çeşitli dallardan ve çimen yapraklarından düzgün bir yuva yaparlar ve farelerin kolayca ulaşabileceği bir yükseklikte, 1,3 metreye kadar, otsu bitkilerin gövdelerine sabitlerler.

Bebek fareler uzun bitkilerin gövdelerinde kendilerine yuva yaparlar

Yavrular sıcaklığa karşı hassastır: Kışın, havanın daha serin olduğu gündüz vakitlerinde, yazın ise güneş ışınlarının kaybolduğu ve havanın daha serin olduğu gece vakitlerinde daha aktiftirler. Ancak günlük rutinleri sabittir: Her üç saatte bir uyku, beslenme ve yiyecek aramayla dönüşümlüdür. Yulaf ve çayır bezelyesi (çok yıllık otsu bir bitki) ile beslenirler, ancak pirinç ve diğer tahılları da küçümsemezler. Kemirgenler kendileri hasta olmazlar, ancak kene kaynaklı ensefalit, leptospiroz ve diğer hastalıkları taşırlar.

Yavru fareler sevimli yaratıklardır, bu yüzden sıklıkla evcil hayvan olarak beslenirler.

Ağaç faresi

Bu küçük hayvan grimsi kahverengi renktedir. Omurgası boyunca uzanan koyu renkli bir kürk şeridi, aynı renkteki kel bir kuyruğa dönüşür. Vücut uzunluğu 7,5 cm'yi geçmez ve kuyruğu vücudundan daha uzundur; 10,5 cm'ye kadar. Avrupa orman faresi 9 grama kadar ağırlığa sahiptir. Arka bacakları bir jerboa'nınkini andıracak kadar büyüktür; ön bacakları ise tüm kemirgenler gibi küçüktür ve uzun mesafe koşuları için pek uygun değildir.

Bu hayvanlar, öncelikle Orta ve Doğu Avrupa'daki ormanlarda ve orman bozkırlarında yaşarlar, ancak Rus Sibiryası ve Urallar'da da bulunurlar. Deniz seviyesinden 2 km'ye kadar olan yüksekliklerde barışçıl bir şekilde yaşarlar ve çoğunlukla eski çürümüş kütüklere yerleşirler. Bulunmamak için evlerini düzenlerken hilelere başvuruyorlar:

• Giriş, altından kolayca geçilebilen soyulmuş bir ağaç kabuğunun altında gizlidir: eğer fare görülmezse, bunun onun evi olduğunu tahmin etmek mümkün değildir;
• Ahşap tozu dışarı atılmaz veya saklanmaz, kütükte açılan geçitlere eşit şekilde dağıtılır.

Kışın kütüklerde yaşamak soğuk olduğundan fare, toprakta çok sayıda geçidi olan bir delik açar ve oraya yaprak ve otlardan bir yuva yapar. Yırtıcı bir kemirgen olarak adlandırılabilir, çünkü bitkisel besinlerin yanı sıra karıncalar ve çeşitli böceklerin yanı sıra larvalarla da beslenir. Ama fareyi evcilleştirmek kolaydır; kendiliğinden insanın kucağına gelir.

Dünyadaki orman farelerinin sayısı sürekli azalıyor.

Bozkır faresi

Vücut uzunluğu 6,5 ila 7,5 cm, kuyruğu ise 8 ila 9 cm arasında değişen oldukça küçük bir canlıdır. Tüylerinin rengi, hayvanın yaşam alanına ve yaşına bağlıdır: Hayvan ne kadar gençse, tüyleri o kadar açık renklidir. Omurga boyunca parlak siyah bir şerit, yanlarda ise daha az belirgin birkaç şerit bulunur.

Bozkır faresi, Avrupa ve Asya'da, özellikle ovalar ve dağ eteklerindeki bozkırlarda, orman bozkırlarında ve yarı çöllerde yaşar. Yaşam alanları Avusturya ve Macaristan'dan Baykal Gölü'ne kadar uzanır ve bazı türlere Kuzey Çin'de rastlanır. Kemirgenler yalnız yaşarlar, çoğunlukla alacakaranlıkta ve geceleri aktiftirler, ancak bazen gündüzleri de görülebilirler. Hızlı hareket ederler; kuyruklarını denge için kullanarak tırıs veya dörtnala koşarlar. Kış geldiğinde, fareler altı ay boyunca sıcak ve rahat bir yuvada uyuyacak kadar yağ rezervi biriktirirler. Yuvalarını yeraltında yaparlar ve genellikle terk edilmiş yuvaları tercih ederler. Bitkisel maddeler, küçük böcekler ve omurgasızlarla beslenirler; bunları tercih ederler.

Bozkır fareleri insanlar tarafından kolayca evcilleştirilebiliyor ve yeni yaşam koşullarına hızla uyum sağlıyorlar. Bunlar hemorajik ateş, kene kaynaklı riketsiyoz, leptospiroz ve diğer hastalıkların taşıyıcılarıdır.

Bozkır faresi besin kaynaklarını bozmaz, ancak tehlikeli hastalıkların taşıyıcısıdır.

Çöl faresi

Bu hayvanlar farelerle akrabadır, ancak daha çok sıçanlara benzerler. Vücut uzunlukları 20 cm'ye, ağırlıkları ise 227 grama kadar ulaşır. Kum rengi tüyleri ve uzun, koyu renkli, püsküllü kuyrukları vardır. Bazı çöl fareleri kuyruksuz da görülebilir. Bu, yırtıcı hayvanlara karşı bir savunmadır: Hayvanın kendisini yakalamaktansa kuyruğuna basmak daha kolaydır, bu nedenle çöl faresi gerektiğinde "beşinci uzvunu" döker. Ancak bu bir kertenkele değil, bir fare olduğu için kuyruğu tekrar uzamıyor ve hayvan hayatının geri kalanında kuyruksuz kalıyor.

Bu farelerin adı "kum" kelimesinden gelir. En çok Afrika ve Asya'nın bozkırlarında ve çöllerinde, Hindistan, Moğolistan ve Çin'de (güney ve doğu bölgeleri hariç) bulunurlar. Bu kemirgenler kumda kolayca hareket eder ve hatta 3,5 metreye kadar sıçrayabilirler.

Çöl fareleri çoğunlukla gündüzleri aktiftir ve çoğu doğal olarak kumu sabitlemek için yaratılmış bitkilerle beslenirler. Bu kemirgenler kolayca evcilleştirilebilir. Esaret altındayken yiyecek depolamazlar, tahıl, meyve ve sebzelerle beslenirler. Turunçgiller fareler için kesinlikle yasaktır.

Çöl faresi çok güzel bir renge ve sevimli bir yüze sahip olduğundan sıklıkla evcilleştirilip evcil hayvan olarak beslenir.

Ev faresi

Bu, en sıradan türdür. Hayvanın vücut uzunluğu 9 cm'yi geçmez ve kuyruğu vücudundan önemli ölçüde kısadır. Tüyleri kirli gri renktedir ve hoş olmayan bir kırmızımsı tonla kaplıdır; koyu gri fareler nadirdir. Bu ismin verilmesi tesadüf değil: Kemirgenler, özellikle insanların yaşadığı ve kışları sıcak olan evlerde yaşarlar. Bodrumlarda, duvar ve tavan aralarında, çatı katlarında, yani kendilerini rahat hissettikleri her çatlakta yuva yaparlar. Yapraklardan, kağıtlardan, bezlerden ve bitkilerden kendilerine bir yuva yaparlar. Sabun, mum ve hatta kurumuş tutkal gibi iç mekanlarda buldukları her şeyle beslenirler, ancak kırsal bir evde tahıl ve tohum aramayı tercih ederler.

Ev faresi evde bulduğu her şeyi yer.

Beyaz fareler

Bu hayvanlar, sıradan ev faresine yakın akrabadır, ancak çok daha çekicidirler. Vücut uzunlukları 6,5 ila 12 cm arasında değişir ve kuyrukları daha kısadır: vücut uzunluklarının %60-90'ı kadar. Kuyrukları, onlara daha kabarık bir görünüm veren ince tüylerle kaplıdır. Pembe burunları ve kulakları ile siyah gözleri, beyaz kürkleriyle güzel bir tezat oluşturur. Bu kemirgenler 12-30 gr ağırlığındadır.

Beyaz fareler bitkilerle beslenirler, bu yüzden dişleri yoktur. En sevdikleri yiyecekler arpa, yulaf, darı, buğday, yağlı tohumlar ve baklagillerdir. Yılda 10 ila 13 yavru doğururlar ve her yavruda 5-8 fare bulunur. 15'e kadar yavru nadiren doğar. Bu nedenle, beyaz fareler, tıpkı ev fareleri gibi, insanlar için büyük bir sorundur. Evlerin duvarlarında ve bodrum katlarında yaşarlar ve her türlü molozdan yuva yaparlar. Diğer türler gibi, beyaz fareler de tehlikeli hastalıklar taşırlar.

Beyaz fareler evcilleştirilebilir ancak onlara meyve verilmesi önerilmez.

Sarı boyunlu fare

Adını boynundaki sıra dışı sarı şeritten almıştır. Büyük kulakları ve 10 cm'ye kadar uzayabilen iri bir gövdesi vardır. Tüyleri kızılımsı kahverengidir ve kuyruğu çok ince, kısa tüylerle kaplıdır. Bu hayvan Güney Avrupa ve Asya'da yaşar, ancak bazen İskandinavya ve Büyük Britanya'da da bulunur. Tarlalarda ve ormanlarda yaşar, ancak kışın insan yuvalarına da gelir. Sarı başlı kemirgen kene kaynaklı ensefalit hastalığını taşıyor ancak kendisi herhangi bir hastalığa yakalanmış değil.

Sarı boyunlu farenin güzel sarı bir yakası ve beyaz bir karnı vardır.

Evde ve bahçede fareler

Beyaz ve ev fareleri, insan evlerinde en sık görülen zararlılardır; bodrum katlarında, çatı katlarında, duvar ve tavan aralarında yuva yaparlar. Betonda kolayca delikler açar ve yiyecek aramak için bina içinde dolaşırlar. Bu hayvanlar, hem özel hem de apartman sakinleri için sayısız sorun teşkil eder:

• duvarlara, mobilyalara, iç mekan eşyalarına ve malzemelerine zarar vermek;
• çeşitli tehlikeli hastalıkları taşırlar;
• Hızla çoğalıp ölürler, bodrum katlarında öldükleri için de ceset kokusu evde uzun süre kalabilir.

Bozkır ve orman fareleri ile küçük fareler, sebze bahçelerinde en sık görülen zararlılardır. Eve girdiklerinde sebze mahsullerine ve depolanmış ürünlere de zarar verirler, ancak böceklere karşı koruma sağlarlar.

Farelerin tehlikeli hastalıklar taşıdığını unutmayın, bu yüzden onlara karşı dikkatli olmalı ve onları bahçenize sokmamalısınız.

Farelerden nasıl kurtulurum

Evinizde kemirgenler belirdiyse şunları yapın:

1. Evinizi temiz tutun: Haftada en az iki kez, tüm odaları ıslak temizlikle temizleyerek hiçbir yerde kir kalmadığından emin olun; fareler bundan hoşlanmayacaktır.
   

   Fareler temiz bir evden hoşlanmazlar.

2. Pamuklu pedlere birkaç damla nane yağı damlatın ve evinizin çeşitli yerlerine yerleştirin. Pamuklu pedleri 5-7 günde bir değiştirin. Kokusu kemirgenler için oldukça keskindir ve onları uzaklaştırırken, sizi de rahatlatır.
   

   Nane kokusu kemirgenleri uzaklaştırır

3. Kemirgenlerin evinizdeki yollarını biliyorsanız, bu bölgelere ultrasonik kovucular yerleştirin. Bunlar kısa ömürlüdür, çünkü fareler bunlara hızla alışır.
   

   Ultrasonik kovucuların etkisi kısa sürelidir, çünkü kemirgenler bunlara alışır.

4. Çöp kutularını evinizden mümkün olduğunca uzak tutun. Kendi çöp şutunuz varsa, fareler sürekli olarak evinizde bulunabilir.
5. Fare yakalamak için bir kedi edinin.

Bahçenizde fareler belirdiyse aşağıdaki adımlar yardımcı olacaktır:

1. Bahçenize yırtıcı kuşları çekmeye çalışın: Hasadı gagalamazlar ama kısa sürede tüm fareleri yok ederler.
2. Evde yaptığınız gibi fare yakalayan bir kedi edinin veya ultrasonik kovucular taktırın.
3. Zehirli yemler koyun. Zehiri evcil hayvanların yiyebileceği yerlerde bırakmayın.
4. Tavuk kümesine, bodruma veya mahzene büyük bir kova veya varil su ve yem koyun.

Fare yakalayan kediler her zaman avcı olarak kalırlar, bu yüzden sizi farelerden sonsuza dek kurtarırlar.

Farelerin ortaya çıkmasının önlenmesi

Farelerin evinizi veya bahçenizi asla rahatsız etmemesi için, onu temiz ve düzenli tutun.

1. Özellikle tahıl depolanan yerleri her bir ila üç ayda bir dezenfekte edin.
2. Suyun durumunu kontrol edin - kirli su küçük kemirgenleri çeker.
3. Gerekirse küstah fareyi hemen yok edecek bir kedi veya başka bir yırtıcı hayvan edinin.

Fare ısırığı

Kemirgen tükürüğü aşağıdaki hastalıklara neden olabilen bakterileri içerir:

• bubonik veba;
• salmonelloz;
• sodokozis;
• leptospiroz;
• tenyalar;
• tifüs;
• lenfositik Venezüella ensefalomiyelit;
• hantavirüs enfeksiyonu;
• tularemi.

Ayrıca kemirgenlerin kürküne veya dışkısına dokunarak da bulaşabilirler.

Tablo: Farelerin taşıdığı hastalıklar

Bir ısırık için ilk yardım

Acilen doktora başvurmak önemlidir. Bunu hızlı bir şekilde yapmanın bir yolu yoksa şu adımları izleyin:

1. Isırılan bölgeyi çamaşır sabunu kullanarak akan suyun altında iyice yıkayın.
   

   Fare ısırığından sonra yarayı hemen sabunlu suyla yıkayın.

2. Yarayı dezenfektanla tedavi edin - hidrojen peroksit, iyot, sürtünme alkolü, parlak yeşil.
   

   Isırık yeri örneğin hidrojen peroksit ile dezenfekte edilmelidir.

3. Yaralı bölgeyi bir bandajla kapatın veya steril bir pansuman uygulayın.

Bundan sonra doktora gidin.

Fareler sevimli yaratıklardır, ancak insanlar ve diğer hayvanlar için ölümcül olabilirler. Bunun nedeni yiyecek kaynaklarını bozmaları değil, derilerinde, tüylerinde ve tükürüklerinde ölümcül bakteriler taşımalarıdır.